Xây dựng hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo tại địa phương giúp tận dụng lợi thế vùng miền.
Góp phần giữ chân nhân lực trẻ, thúc đẩy đổi mới và phát triển kinh tế bền vững.
1. Khởi nghiệp sáng tạo lan tỏa về địa phương
Trước đây, khởi nghiệp sáng tạo thường tập trung tại các thành phố lớn như Hà Nội, TP.HCM, Đà Nẵng.
Tuy nhiên, trong những năm gần đây, làn sóng này đã lan rộng về các địa phương – nơi vốn gắn liền với nông nghiệp, du lịch nhỏ lẻ hay ngành nghề truyền thống.
Ngay tại các vùng đất này, tư duy đổi mới và tinh thần khởi nghiệp đang dần hình thành một hệ sinh thái sáng tạo mang dấu ấn riêng của từng địa phương.
Sự phát triển này góp phần tạo nên bức tranh khởi nghiệp đa dạng, bền vững và đóng góp cho toàn nền kinh tế.
2. Vì sao cần xây dựng hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo ở địa phương?
2.1. Tận dụng lợi thế đặc thù của từng vùng:
Lâm Đồng: nông nghiệp công nghệ cao.
Quảng Nam: dược liệu bản địa.
Huế: du lịch văn hóa.
Cần Thơ: logistics và thủy sản.
Tây Nguyên: cà phê và nông sản đặc sản.
2.2. Kết hợp công nghệ và tư duy đổi mới:
Các lợi thế sẵn có nếu được hỗ trợ đúng cách sẽ trở thành bệ phóng cho startup địa phương phát triển.
2.4. Giảm áp lực đô thị hóa và giữ chân người trẻ:
Thay vì đổ về thành phố lớn, người trẻ có thể ở lại quê hương để khởi nghiệp.
2.5. Khai thác hiệu quả tài nguyên bản địa:
- Những nguồn lực tại chỗ như nguyên liệu, văn hóa, con người… có thể trở thành thế mạnh nếu được phát huy đúng hướng.
3. Hệ sinh thái khởi nghiệp địa phương gồm những thành phần nào?
3.1. Chính quyền địa phương năng động
Đây là yếu tố khởi đầu và quyết định tính dài hạn. Nhiều tỉnh đã ban hành chính sách riêng về hỗ trợ khởi nghiệp, bố trí quỹ đầu tư khởi nghiệp nhỏ, hoặc lập các trung tâm hỗ trợ đổi mới sáng tạo.
3.2. Trường đại học và viện nghiên cứu
Đây là nơi sản sinh tri thức, công nghệ, và nguồn nhân lực trẻ. Việc liên kết giữa nhà trường và startup sẽ giúp địa phương hình thành lực lượng khởi nghiệp có nền tảng kỹ thuật và tư duy hiện đại.
3.3. Doanh nghiệp bản địa
Các doanh nghiệp nhỏ và vừa (SMEs) tại địa phương không chỉ là đối tác mà còn là nhà đầu tư, người hỗ trợ thị trường thử nghiệm và tạo đầu ra cho sản phẩm khởi nghiệp.
3.4. Không gian làm việc chung và vườn ươm khởi nghiệp
Dù không cần quy mô lớn, mỗi tỉnh nên có ít nhất 1 trung tâm hỗ trợ khởi nghiệp để tổ chức hội thảo, đào tạo, kết nối cố vấn, tổ chức sự kiện.
3.5. Mạng lưới cố vấn và kết nối liên vùng
Đây là cầu nối để các startup địa phương không bị “đơn độc” trong hành trình phát triển, đồng thời mở rộng thị trường và tiếp cận tài nguyên từ hệ sinh thái quốc gia.
4. Những mô hình điển hình từ địa phương
Một số địa phương đã có mô hình khá rõ nét trong phát triển hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo:
Lâm Đồng phát triển mô hình khởi nghiệp nông nghiệp công nghệ cao, với các startup rau thủy canh, hoa xuất khẩu, cà phê đặc sản sử dụng công nghệ truy xuất nguồn gốc.
Thừa Thiên Huế xây dựng trung tâm đổi mới sáng tạo gắn với trường đại học, hỗ trợ startup trong lĩnh vực công nghệ, du lịch và văn hóa số.
Quảng Nam và Quảng Ngãi tập trung khởi nghiệp từ tài nguyên bản địa như dược liệu, tinh dầu, nông sản chế biến, và sản phẩm OCOP sáng tạo.
Tuy nhiên, nhiều địa phương vẫn đang loay hoay trong giai đoạn “ươm mầm”. Sự thiếu hụt về chuyên gia, năng lực điều phối và môi trường pháp lý chưa đồng bộ khiến hệ sinh thái chưa phát huy hết tiềm năng.
5. Giải pháp để thúc đẩy khởi nghiệp sáng tạo tại địa phương
Để hệ sinh thái địa phương vận hành hiệu quả, cần có sự đầu tư bền vững và tư duy cởi mở. Một số hướng đi khả thi:
Đào tạo cán bộ hỗ trợ khởi nghiệp địa phương: Đội ngũ này là “cầu nối” giữa startup và hệ thống chính sách, giúp nhà sáng lập hiểu luật chơi và tận dụng được các nguồn lực.
Thiết lập cơ chế thử nghiệm chính sách (sandbox): Cho phép startup thử nghiệm mô hình mới trong phạm vi nhỏ mà không vi phạm luật hiện hành.
Kết nối mạng lưới khởi nghiệp liên tỉnh: Hình thành cụm khởi nghiệp liên vùng (miền núi – đồng bằng – đô thị), chia sẻ mentor, tài nguyên, thị trường và cơ hội đầu tư.
6. Kết luận
Hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo ở địa phương là nhân tố quan trọng để phát triển kinh tế bền vững, thu hút người trẻ, và tận dụng tài nguyên bản địa một cách hiệu quả. Nếu mỗi địa phương trở thành một "trạm sáng tạo" tự chủ, có bản sắc riêng nhưng luôn mở cửa để kết nối, thì mạng lưới khởi nghiệp quốc gia sẽ được mở rộng theo chiều sâu, tạo thành bệ phóng cho một nền kinh tế tri thức hiện đại và toàn diện hơn.
